Ὁ χαμένος ἦχος


Ὁ Περικλῆς Γιαννόπουλος κάποτε ἔγραψε ἕνα δοκίμιο μὲ τίτλο "Ἑλληνικὴ γραμμὴ, Ἑλληνικό χρῶμα". Θὰ ἔπρεπε νὰ προσθέσει καὶ τὸν ἑλληνικό ἦχο!

Δῶσε τρεῖς νότες σὲ ἕνανἝλληνα περασμένων ἐποχῶν, τὸ ἴδιο καὶ σὲ ἕναν Ἄραβα, ἕναν Ἱνδό καὶ ἕναν Μογγόλο.Τὸ πείραμα ἔχει ἤδη γίνει καὶ λέγεται παράδοση. Οί τεχνικὲς δυσκολίες ποὺ ἀντιμετωπίζει ἕνας μὴ ἐπαγγελματίας ὀργανοποιός(θέμα ποὺ θὰ μελετηθεῖ μελλοντικά), τὰ ὕλικὰ τοῦ τόπου του, ἡ ἔμπνευση καὶ ὁ παλμός τῶν εἰκόνων τῆς πατρίδος του, καὶ κυρίως ἡ φυλετικὴ διαφοροποίηση γεννοῦν ἕνα ἐντελῶς διαφορετικό ὕφος καὶ ἠχόχρωμα, ὅλα αὐθεντικά ἐξίσου, ἀταίριαστα ὅμως μεταξὺ τους. Ἀταίριαστα, λόγω διαφορετικοῦ χαρακτῆρος, ὅπως τὸ κρασί μὲ τὴν μπῦρα, ὅπου ἡ ἀνάμιξη τους προκαλεῖ τὴν καταστροφὴ ἀμφοτέρων. Ἀλλοῦ ἀπολαμβάνει νὰ ἐμμένει ὁ Ἄραβας, ἀλλοῦ ὁ Ἕλλην ποιμὴν. Ὅ Ἄραβας θὰ παίξει πιὸ πολῦ μὲ τὰ μόρια, ὅ Ἔλλην θὰ ἀνεβοκατέβει γεμάτος ζωντάνια τὸν δρόμο του ὅπως εἶδε νὰ ἀνεβοκατεβαίνουν ἀέρινα ἀπόκρημνες πλαγιές τὰ ἐρίφιά του. Καὶ ὅταν θὰ τραγουδήσει θλιμμένα, πάλι θὰ σπάσει τὴν φωνή του μὲ τρόπο διαφορετικό.

Οἱ θεωρητικοὶ πάντα θὰ κυνηγοῦν τὰ γεγονότα καὶ θὰ ἀγωνιοῦν νὰ τὰ ἐξηγήσουν. Πρῶτα ὑπήρξε ὁ Ὅμηρος καὶ μετὰ ὀνοματίσαν τὰ φωνηεντικὰ πάθη, τὴν προσωδία κλπ. Ἔτσι καὶ τὶς διαφορές αὐτὲς ἀνάμεσα σὲ δύο λαοὺς, ποὺ ἀκόμη καὶ ὅταν χρησιμοποιήσουν ἴδιους δρόμους καὶ μουσικὰ συστήματα  δὲν παύουν νὰ εἶναι τὸσο ἔκδηλες, οἰ μουσικολόγοι θὰ δυσκολεύονται νὰ τὶς ἐξηγήσουν. Θὰ προτιμοῦν νὰ λένε ὅτι ἕνας ποὺ παίζει Ἠπειρώτικα μπορεῖ νὰ μεταπηδήσει μὲ εὐκολία στὴν τζᾶζ, λόγω τῆς πεντατονικῆς τους ὁμοιότητος!

Ὅταν χαθεῖ ὁ ἦχος χάθηκαν τὰ πάντα! Ἀκοῦστε τὴν Δεροπολίτισα ἐδῶ, ἀφοῦ ἀπολαύσετε τὴν καλύτερη ἐκτέλεση μοιρολογιοῦ(ἰδιαίτερα μνεῖα ἀξίζει στὰ δεύτερα φωνητικά ποὺ θυμίζουν γητεῖα). Κάντε τὴν ἴδια ἀναζήτηση μόνοι σας και μὲ τὸ "Δέλβινο" ποὺ ἀκολουθεῖ. Ἔπειτα ἀκοῦστε ἄλλες ἐκτελέσεις, καὶ παρατηρῆστε πόσο ξερές φαίνονται.






Πιστεύω ὅτι εἶναι κατανοητὸ πλέον τὶ σημαίνει χαμένος ἦχος! Καὶ δὲν παίζει κανέναν ρόλο ἡ τεχνολογία ἐδῶ. Ἀκοῦστε καὶ αὐτό καὶ θὰ διαλυθεῖ κάθε ἀμφιβολία.



Τὸ παράδειγμα μας ποὺ ἐπέβαλε τὸ κείμενο ὅμως δὲν ἀνήκει στὴν δική μας παράδοση. Θὰ δοθεῖ μία ἀπόδοση Ἰρλανδικοῦ ἀπὸ τὸν Ross Daly. Μία περίπτωση πασίγνωστη, ποὺ δυστυχῶς προωθεῖται ὦς ὑπόδειγμα. Πρόκειται γιὰ ἕναν ἐξαιρετικό καλλιτέχνη, μὲ τεράστια εὐαισθησία πάνω στὴν μουσική, καθῶς ἐπίσης καὶ διάθεση ἀναζήτησης. Ὅμως τέτοιες περιπτώσεις πρέπει νὰ εἶναι λίγες. Στὸ κάτω κάτω, ἄν ἦταν ὅλοι ἔτσι δὲν θὰ εἶχαν παραδόσεις νὰ μελετήσουν. Παρακάτω ἀποδίδει ἕνα τραγούδι τοῦ λαοῦ του, ἐντελῶς ἀλλοιωμένο ὅμως ὑφολογικά. Λογικά, θὰ πεῖ κάποιος, τὸ ἔκανε ἐπίτηδες, γιὰ νὰ δώσει τῆν προσωπικὴ του πινελιά μὲ βάση τὴν πορεῖα ποὺ ἔχει διαλέξει. Μὰ αὐτη ἀκριβῶς εἶναι καὶ ἡ ἔνδειξη γιὰ τὸν χαμένο γιὰ αὐτόν Ἰρλανδικό ἦχο! Τεχνικά μπορεῖ νὰ μιμηθεῖ τὸ ὕφος τὸ πατροπαράδοτο, ἀλλὰ προτιμεῖ νὰ τὸ φανταστεῖ καὶ νὰ τὸ παίξει ἀλλιῶς, ἀγνώριστο, δηλώνοντας ξεκάθαρα ὅτι πλέον ἀνήκει ἀλλοῦ. Ἡ ἐρμηνεῖα, λέξη ποὺ ἐπιβάλεται νὰ ἔχει τὸν δικό της χῶρο στὸ ἱστολόγιο μελλοντικά, δείχνει καὶ τὶ εἶσαι.